Ferenc Liszt opublikował poniższy tekst 3 lata po śmierci Fryderyka. 

___

Demokracja w oczach Chopina stanowiła nagromadzenie pierwiastków zbyt różnorodnych, zbyt burzliwych, zbyt nieokiełznanych, by mogła budzić jego sympatię. Przed przeszło dwudziestu laty ktoś porównał wysunięcie się na arenę światową kwestii społecznej do nowego najazdu barbarzyńców. Chopin w szczególnie bolesny sposób wyczuwał całą grozę tego porównania; nie miał nadziei, by się udało nowoczesnych Attylów powstrzymać przed zniszczeniem Rzymu. Drżał, że nie ostoi się przed ich wandalizmem i grabieżą sztuka, jej zabytki, pojęcia estetyczne, słowem cała kultura [...]

Z oddali obserwował bieżące wypadki i dzięki bystrości spojrzenia, o jaką nikt by go nie podejrzewał, niejednokrotnie umiał przewidzieć coś, czego ludzie posiadający znacznie więcej od niego wiadomości wcale się nie spodziewali. Jeśli mimo woli wyrwała mu się jakaś obserwacja tego rodzaju, nigdy nie rozwodził się nad nią dłużej. Jego słowa brano pod uwagę dopiero wtedy, gdy rzeczywistość potwierdziła ich słuszność. Wrodzony zdrowy rozsądek polityczny połączony z dużą finezją rychło go przekonały o zupełnej bezcelowości przeważającej liczby przemówień politycznych, teologicznych dysput i dygresji filozoficznych, toteż wcześnie przyjął ulubioną maksymę pewnego niesłychanie wytwornego człowieka, który często w naszej obecności powtarzał zdanie, wypływające z mizantropijnej mądrości jego sędziwego wieku — zdanie które podówczas zaskakiwało i drażniło nas, młodych i niedoświadczonych, później dopiero w pełni pojęliśmy jego smutną trafność: „Kiedyś przekonacie się, jak ja się przekonałem — mawiał markiz de Noailles do namiętnie spierających się ze sobą w toku naiwnych dyskusji młodych ludzi, których raczył darzyć swymi względami — że z nikim, nigdy, na żaden temat dogadać się nie można”.

Głęboko religijny i szczerze przywiązany do katolicyzmu Chopin nigdy nie poruszał tego tematu, zachowując sprawę swej wiary dla siebie i nie manifestując jej na zewnątrz. Można go było długo znać i nie wiedzieć dokładnie, jakie są jego poglądy w tej dziedzinie. Il mondo va da se* — zdawał się mówić, być może po to, by dodać otuchy swej bezczynnej ręce i zachęcić do ujęcia lutni. Nieraz długą chwilę obserwowaliśmy go w czasie pełnej werwy hałaśliwej rozmowy, w której nie brał udziału, pogrążony w milczeniu. W ferworze dyskusji otoczenie zapominało o nim; jeśli o nas jednak chodzi — wielokrotnie traciliśmy wątek argumentacji dyskutantów, skupiając całą uwagę na twarzy Chopina, niepostrzeżenie ściągniętej nerwowym skurczem, kiedy przedmiotem zażartej debaty były sprawy codziennych potrzeb życiowych, omawiane tak namiętnie, jakby rozstrzygały się tu losy całej ludzkości. Przypominał nam wówczas podróżnego, stojącego na pokładzie okręt miotanego przez wzburzone fale oceanu; samotnika, który wpatruje się w daleki widnokrąg, w gwiazdy, duma o swej odległej ojczyźnie, śledzi wzrokiem wysiłki majtków, liczy błędne posunięcia – lecz milczy, sam bowiem zbyt słabe ma siły, by chwycić za linę żagla…

__

*) Świat toczy się sam

— F. Liszt F. Chopin (1852) – tłum. M. Traczewska

---

tagi: polska  frycek 

	kpiotrzk
	25 września 2024 10:13

16     1373    11 zaloguj sie by polubić