"Podczas kolejnego polskiego bezkrólewia Fryderyk Wilhelm dysponował już większymi możliwościami. Od 1657 roku był władcą niezależnym od Korony Polskiej i w zmienionej sytuacji politycznej dążył przede wszystkim do umocnienia zdobytej podczas potopu szwedzkiego suwerenności w Prusach Książęcych. Z brandenburskiego punku widzenia Rzeczpospolita, mimo ponoszonych klęsk, była wciąż państwem silnym, będącym w stanie — w razie konieczności — zmobilizować swój potencjał do skutecznego zablokowania rozwoju państwa Hohenzollernów. Należało ją zatem osłabiać na drodze pokojowej, przez kompromitowanie wszelkich kroków reformatorskich polskiego dworu, utrzymywanie nad Wisłą słabej władzy monarszej, znoszenie się z opozycją magnacką, wykorzystywanie wad ustrojowych Rzeczypospolitej oraz konsekwentnie prowadzoną politykę zagraniczną. Dwór berliński umiejętnie wyzyskiwał układ stosunków na forum ogólnoeuropejskim i rywalizację burbońsko­‍‑habsburską. Popierał w zależności od aktualnego układu sił Wiedeń lub Wersal. Kwestią kluczową dla Hohenzollerna było odciąganie polskiego dworu od obozu pro-francuskiego. Współdziałanie Polski z Wersalem mogło bowiem doprowadzić do wzmocnienia władzy monarszej w Polsce i, co za tym idzie — zagrozić trwałości zdobyczy Hohenzollernów osiągniętych układami welawsko­‍‑bydgoskimi. Z dobrze już nam znanych powodów Fryderyk Wilhelm nie życzył sobie na tronie polskim widzieć ani Francuza, ani protegowanego Habsburgów. Wolał władcę słabego, który musiałby stale liczyć się z jego wolą i żądaniami. Nie czekał na kres panowania Jana Kazimierza, podejmując odpowiednie działania ponad dwa lata przed abdykacją polskiego króla. W celu niedopuszczenia kandydata francuskiego do korony królewskiej po Wazach wysunął projekt osadzenia na tronie polskim księcia neuburskiego Filipa Wilhelma. Jeszcze przed klęską wojsk królewskich pod Mątwami (13 lipca 1666 roku) Fryderyk Wilhelm zawarł za przyzwoleniem rokoszanina Jerzego Lubomirskiego tajny układ z Neuburgiem. W myśl postanowień traktatu podpisanego 10 czerwca 1666 roku w Kleve zobowiązał się popierać kandydaturę niemieckiego książątka, a w razie wyboru udzielić mu nawet zbrojnej pomocy w celu objęcia rządów w Polsce."  Andrzej Kamieński (2015)

A tym rokiem najfatalniejszym był ów 1661, kiedy to sejm nie tylko "ratyfikował suwerenność Pruso-Brandenburgii", ale do tego nie uchwalił budżetu na wojnę z Moskalami, przez co wpierw straciliśmy Kijów, no a potem dużo więcej: "Jednak problemy finansowe skarbu państwa doprowadziły do konfederacji wojskowych, które niemal całkowicie zahamowały działania wojenne wojsk Rzeczypospolitej w roku 1661... Stefan Czarniecki złożył 8 maja 1661 zdobyte sztandary, a na początku czerwca hetmani koronni Stanisław Rewera Potocki i Jerzy Lubomirski odbyli tryumfalny wjazd do Warszawy, prezentując niebywałe ilości chorągwi rosyjskich, a do tego łupy i jeńców. Sytuacja jaka zaistniała po sukcesach armii polsko-litewskich w kampanii 1660 roku nie została jednak wykorzystana, gdyż wojsko koronne w 1661, a następnie wojsko litewskie (w tym samym roku), podniosło rokosz, domagając się wypłaty zaległego żołdu."

A szkocki katolik Patryk Gordon, który wtedy jeszcze służył u Lubomirskiego, dzięki poparciu chorążego... Jana Sobieskiego, właśnie w owym 1661 pisał w swoim przesławnym pamiętniku (nigdy w Polsce nie wydanym!) o tym jak to Polacy "oddali Ukrainę" Moskalom. I zaraz dał się namówić posłowi moskiewskiemu w Warszawie do zmiany barw... W efekcie ów bardzo zdolny Patryk zrobił tam gigantyczną karierę – został głównym doradcą i bliskim przyjacielem Piotra I – car zatrudnił go do zorganizowania swojej armii według systemu zachodnioeuropejskiego i podniósł do rangi pełnego generała.  "O znaczeniu tego człowieka świadczy fakt, że pierwsza w historii wizyta cara u cudzoziemca miała miejsce 30 kwietnia 1690, kiedy to Piotr I i jego świta udali się do domu Gordona"  Patrick_Gordon

 

CDN

Część I ⇒ punkt-zwrotny-polska-czesc-i

---

tagi: polska  rosja  prusy  szkoci 

	kpiotrzk
	28 marca 2024 09:23

7     683    5 zaloguj sie by polubić