Władysław IV do Stanisława Koniecpolskiego, Wilno 9 VII 1633 

Z listu U.W. de data 25 iunii z Baru pisanego wyrozumieliśmy de statu rzeczy ukrainnych i żeś U.W.*, mając wiadomości o następowaniu wojsk pogańskich do państw Rzeczypospolitej ruszyć miałeś się z wojskiem na uczynienie wstrętu nieprzyjacielowi temu**. Jako wdzięcznie przyjmujemy czułość tę U.W., tak Pana Boga prosimy, aby U.W. na tej naszej i Rzeczypospolitej usłudze błogosławić raczył. O czym dalszych oczekiwać będziemy wiadomości. Pochwalamy i to U.W., że Abaza paszę zatrzymawasz w dobrej przeciwko nam i państwom naszym przyjaźniej, na której, osobliwie pod ten nasz wojenny zaciąg, wielce nam i Rzeczypospolitej należy. Baczemy to sami, że kiedy by nie to swowoleństwo kozackie, że by się stamtąd nie potrzeba nic nieprzyjaznego Rzeczypospolitej obawiać. Rozkazaliśmy wedle zdania U.W. surowe do nich napisać mandaty, z któremi wypraw U.W. do nich, listy przy tym swoje napisawszy. A to i ci, którzy z urodzonym kasztelanem kamienieckim do Moskwy poszli, niewielką nam i Rzeczypospolitej dotąd usługę uczynieli, bawiąc się około dobywania Putywla mimo wolą naszę. Wyprawiliśmy stąd posłańców naszych tak do kasztelana kamienieckiego, jako i do nich samych, aby się ku Smoleńskowi spieszyli, gdzie i my sami radzibyśmy się prętko widzieli, kiedy by się wojsko ściągnęło, którego dotąd niewiele przed nami poprzedziło. Żądamy U.W., jeśliby sam które chorągwie zaciągu moskiewskiego pozostawały, abyś ich U.W. do pośpiechu napomniał. Przydziwniejszym nam to, co U.W. do nas piszesz, że wojsko kwarciane dotąd pieniędzy nie wzięło, gdyż miał to był wielmożny podskarbi koronny opatrzyć i pieniądze kwarciane, jeśliby się ich co beło dla prętszej chorągwi niektórych odprawy (jako pozwolenie beło panów senatorów) wzięło, miał zinszych podatków założyć; rozumiemy jednak, że te pieniądze dotąd we Lwowie stanęły. O Bernawskim*** jaką dalszą U.W. będziesz miał wiadomość, nie zaniechaj nam oznajmić przestrzegając tymczasem, jakoś to U.W. chwalebnie już uczynieł, aby się do ziemie wołoskiej z państw naszych inkursyje nie działy. 
___

*) U.W. - Uprzejmość Wasza

**) Bitwa_pod_Sasowym_Rogiem_(1633)

***) Miron_Barnowski-Mohyła, kuzyn 1go stopnia Piotra Mohyły ➝ wielka-wojna-o-ukraine-faza-zasadnicza

___

Stanisław Koniecpolski do Władysława IV, Bar 25 VII 

Dwiem w tych dniach od W.K.M.P.m.m.* wziął 2-da et 9-na praesentis pisanie, w których obudwu, iż wdzięcznie W.K.M. pieczołowanie moje o bezpieczeństwie tych tu krajów przyjmować raczysz, tym mię bardziej zagrzewasz do dalszych usług swoich, w których ani substancyjej, ani krwie mojej za sławę i dostojeństwo W.K.M.P.m.m. żałować nie będę. A jakom w przeszłym pisaniu moim oznajmieł W.K.M. przestrogi z Konstantynopola o zawziętości pogańskiej przeciwko nam, toż i teraz oznajmuję, iż co dzień ponowy mi przychodzą, iż Turcy ten jad, który dotąd tajeli w sobie przeciwko państwom W.K.M., za okazyją tej wojny moskiewski wynurzyć chcą. Rozmaitemi praktykami przez Greki Moskwa do tego ich zagrzewa, których poseł w Konstantynopolu rezyduje i nadzwyczaj honorifice trzymany. Wzbudzają i nie mniej swawolne ekskursyje kozackie, którzy tak na morzu, jako i na lądzie blisko samego Konstantynopola wielkie Turkom poczynieli szkody. Bernawski** wielkiej chciwości wszytkiemu światu został przykładem, któremu za zdradą niektórych panów wołoskich secunda iulii w Konstantynopolu szyję ucięto. Mojżeszowi*** państwo dano i zaraz się ze wszytką ziemią i z armatą na wojnę do Abaza pasze gotować kazano. Rozumiem, że Abaza pasza wziąwszy tę prowincyją na się, chcąc dawną reputacyją u Turków o sobie zatrzymać, zechce coś singularius nad antecesory swoje uczynić; wszakże nie wątpiemy nic w miłosierdziu bożym i w szczęściu W.K.M., że conatus jego, da-li Bóg, w dym się obrócą.
Nie mogąc się doczekać od J.M.P. podskarbiego gońcowi odprawy, a tom go sam już wyprawieł z instrukcyją taką, jaki kopią W.K.M. posełam. Jeśli się zawziętości pogańskiej tymi poselstwy nie zatrzyma, to jednak będziemy mieli w zysku, że się penitius zamysły ich wyczerpną, jako sobie z nami postępować zechcą. Nie mając sposobu i pozwolenia W.K.M. gwoli takiemu niebezpieczeństwu przyczyniać wojska, zapraszam Ich.M.M. tych do kompaniej, którzy zawsze z ochoty swojej i sami przez się, i ludźmi swemi wspierali sieły wojska W.K.M. Aleć iteratis viribus muszę się W.K.M.P.m.m. uskarżyć, że dotąd wojsko sameczne nie odnosi zapłaty i owszem onę aż po świętym Michale, kiedy już będzie czas in hyberna póść, skarb obiecuje. Przywieziono do Lwowa kwarty siedmdziesiąt tysięcy złotych, która i na pół ćwierci nie wystarczy, a jeszcze z tejże sumy część posłowi do Turek urwano; zaczym jako w obóz żołnierza wprowadzić, któremu było czas dawno stanąć, sposobu przez pieniędzy nie widzę. To i nieprzyjaciela na hardego wsadza, że o taborech naszych nie słyszy i rozumie, że wojska nic nie masz. Piszę uniżenie W.K.M.P.m.m., racz gorąco i prędko zagrzać J.M.P. podskarbiego, od którego ja na tak wiele listów namniejszego responsu nie mam, aby inaczy provideret securitati tych tu krajów i tak dosyć małemu wojsku, bo nie tylko w obozie być, gdzie z targu żyć potrzeba rzecz trudna, ale też gdy czas przyjdzie stanąć przeciwko nieprzyjacielowi rzecz ciężka, gdyż niemało żołnierzów W.K.M. na tej przeszłej usłudze od koni odeszło, na które trudno się sposobić pieniędzy nie wziąwszy. A to i za Dniepr nie posłało się nikogo dla tegoż niedostatku pieniędzy, aczeć patrzając od pogan na takowe niebezpieczeństwa, którego się samego serca państwa W.K.M. tykają, nie wiem, czy jest consultum tę tak małą garzć dzielić. Panu Woroniczowi podczaszemu kijowskiemu, który dla wielkich trudności swoich prawnych od J.M.P. kamienieckiego odjachał i lubo chorągiew swoję tam posłał, przecie jednak dla tychże pieniactw na tamtę usługę W.K.M. odezwać się nie może, aby nie próżnował, a bliżej domu W.K.M. służył, kazałem mu z liczby tych czterech tysięcy wojska ukrainnego na Zadnieprze chorągiew zaciągnąć, do którego jeżeli nam co nawalność pogańska co sfolguje, kilka bym inszych posłał dla bezpieczeństwa tamtego kraju. Jeślibyś też W.K.M. gwoli takim niebezpieczeństwom co nad to więcej chorągwi zaciągnąć rozkazał, przybrałbym rotmistrzów takich, którzy, beła-li by tego potrzeba, ochotnie i na tamtę dalszą usługę W.K.M. potym poszli. W czym o prędką rezolucyję W.K.M.P.m.m. pilnie proszę. Mandaty W.K.M. do Kozaków posłałem zaraz, czekam wiadomości od posłańca swego pierwszego, jeśli obietnicej swojej dosyć uczynieli, a na tamtę się W.K.M. usługę puścieli. Toż samo jeszcze niektóre chorągwie moskiewskie koło Lwowa się tłuką, czyniąc dosyć woli i rozkazaniu W.K.M. posyłam gorący swój uniwersał do nich, aby jako najprędzej za W.K.M. pospieszali. 

__

*) W.K.M.P.m.m. - Wasza Królewska Miłość Pan mój miłościwy

**) Miron_Barnowski-Mohyła

***) Mojżesz_Mohyła

_____

Stanisław Koniecpolski do Władysława IV, Bar 3 VIII 1633

Jużeś W.K.M.P.m.m. zrozumiał z przeszłych listów moich, żem ja zaraz to uczynieł, co mi teraz W.K.M. rozkazować raczysz i żem tak złośliwy postępek Kozakom zganieł i onych surowie napominał, aby woli i rozkazaniu W.K.M. czynieli dosyć. Co tam sługa mój u nich sprawieł jeszcze wiadomości nie mam, który się co godzina spodziewam; nie omieszkam prędko W.K.M.P.m.m. oznajmić. Aleć podobno nie bardzo im w tę drogę sporo, bo w tych dniach przeszłych zebrawszy się kilka tysięcy w polach tego swawoleństwa wpadli do Wołoch i Oryjów z przyległemi wsiami ogniem i mieczem znieśli, co niemałym inwitamentem będzie do zawziętej ku nam nieprzyjaźniej pogańskiej. Przyłączyli się do tej kupy niektórych Ich.M.M., co na Ukrainie majętności swoje mają, ludzie, aczem ja już do nich pisał imieniem W.K.M., aby pryncypałów w sekwestrze mieli, jednak ważniejsze by były W.K.M. listy, których w liście do J.M.X. kanclerza mianuję, żeby taka swawola surowie zganiona była i nieprzyjaciel to widział, że nie z woli W.K.M. i Rzeczypospolitej to się dzieje, i że violatores pactorum umiesz W.K.M. karać. 
Z Konstantynopola co mi piszą, posyłam W.K.M. i z różnych miejsc wiadomość po wiadomości przychodzi, że Turcy z wielką potęgą zamyślawają nastąpić na państwa W. K. M. którędy jeszcze wiedzieć nie mogę, ale będziem wiedzieli niewątpliwie prętko. Jeśliby ku Oczakowu miały się zmykać, toć bym się nie takiego niebezpieczeństwa spodziewał, bo by się podobno budowaniem nad Dnieprem zabawieli zamków, ale jeżeli pod Bielogrodem albo pod Kilią, jakoż podobieństwo jest do tego, gdyż z wojska Abaza pasza siła czajek z Dunaju pod Oczaków posłał dla przeprawy ordy i dziś piętnasty dzień, jako przy moim szpiegu czausz przez Biełogrod do chana przebiegł z kaftanem, szablą, buławą i parą koni ze wszytkim wsiędzieniem rozkazując mu, aby do Abaza pasze szedł. To by ich albo ku Kamieńcowi, albo też Dniestrem wyglądać potrzeba.
Jaka jest potęga nasza przeciwko takiej potencyjej, W.K.M.P.m.m. snadnie uważyć możesz. Rozumiem po niektórych Ich.M.M., którzy mi się już z tym odzywają, że zechcą ludźmi swymi wojsko W.K.M. wesprzeć, jednak co jest żołnierz służebny a sobie wolny, W.K.M. wiedzieć raczysz. By można rzecz, życzyłbym choć na jednę ćwierć wojska przyczynić, ale że ani od W.K.M., ani Rzeczypospolitej mocy tej nie mam, domyślawać się nie godzi. Znoszę się jednak z Ich.M.m.m.P.P. wojewodami pobliższych województw, aby in omnem casum w województwach swoich o gotowości myśleli, czego że przez woli i wiadomości W.K.M. uczynić tak, jakoby potrzeba, nie mogą, rozumiałbym, abyś W.K.M. jako najprędzy listy swe do nich i uniwersały posłać raczył, żeby gotowością swoją znosząc się ze mną i sami siebie, i Ojczyznę pod takowy czas ratowali. Z pieniądzmi skarb dotąd cicho siedzi wojsku ich nie dając, dla czego wojska w obozie jeszcze nie trzymam. Jeśliby na jednę ćwierć możono się zdobyć, zatrzymałbym, tuszę, w cierpliwości wojsko i onego do usługi W.K.M. zażył, ale przez tych rzecz trudna i niepodobna. Łatwiej by się kożdemu do wojska skupić, gdyby w obozie siedzieł, a teraz wierzę sieła się ich znajdzie, co i tym niebezpieczeństwom nie wierzą o wojsku w polu nie słysząc. 

Ceduła, Bar 5 VIII 1633.

Po odprawie dnia wczorajszego poszty do W.K.M.P.m.m. dziś co za wiadomości przyszły tak z Konstantynopola jako i z Wołoch, posełam W.K.M. Wczora mi też szpieg z Biełogrodu przybieżał, szósty dzień jako stamtąd wyszedł, o tyż gotowości pogańskiej przeciwko państwom W.K.M. powiada i prędko ich obiecuje. Już się do Silistry Abaza pasza przymknął, stąd go prędko pod Kilią obiecują. Już snać, jako twierdzi, i orda przez Dniepr się przeprawuje. Co oznajmiwszy W.K.M.P.m.m. Pana Boga proszę, aby mi sam dodawał sposobów w takiej małości naszej, a co większa niepłacy, na sławę W.K.M. zarobić. [➝ Bitwa_pod_Paniowcami]

---

tagi: polska  turcja  grecy  moskale 

	kpiotrzk
	23 kwietnia 2024 09:48

1     551    9 zaloguj sie by polubić