Maciej Stryjkowski, autor sławnych kronik, w 1574 pisze w swoim „Gońcu cnoty“:

Aleby u nas w tym bardzo zabłądził,
Gdyby szlachcica z srebra, z złota sądził,
Bo to ma Żyd, świec [szewc], lichwiarz, chłop, a szlachcic
 Chudy nie ma nic.

__

O polskich kmieciach obwieszonych złotymi łańcuchami tak pisał Stefan Bratkowski:

„Wielowiekowe zbożowe Eldorado polskie, zapoczątkowane panowaniem Kazimierza Wielkiego, przyciągało Żydów jako ludzi interesu. Jednakże łatwy dobrobyt nie obezwładniał ich tak jak szlachtę: ta sama szlachta polska, która z początkiem XV wieku dobrowolnie opodatkowała się na wojnę z zagrażającymi Królestwu i Litwie Krzyżakami, zdobywcą Prus, po kilkudziesięciu latach nie chciała już i nie umiała się bić. Gdyby nie wojska zaciężne, nigdy by miasta pruskie i pomorskie nie zdołały wygrać swoimi pieniędzmi wojny Korony Polskiej z Zakonem, a była to wojna tych miast o przyłączenie do Korony.

Szlachta myślała już tylko o sobie. W 1496 roku zakazała mieszczanom kupowania majętności ziemskich, a chłopom… noszenia złotych łańcuchów i wysyłania do nauk więcej niż jednego młodego człowieka z gospodarstwa; ten dobrobyt wiejski wyjaśnia zarazem, dlaczego Polska nie znała i wojen chłopskich."

I tak to od 300 prawie lat wyjaśnia się losy Rzpltej – także owemu Stefanowi nie brak rewolucyjnej bezczelności, aby z tak durną lekkością pisać o „łatwym dobrobycie” i „myśleniu już tylko o sobie”… no słów brakuje. Szlachta co to „nie chciała już i nie umiała się bić” w ciągu kolejnych 150 lat nie tylko utrzymała, ale nawet powiększyła granice Rzpltej, a przy tym świetnie zarządzała gospodarką o czym właśnie świadczą owi chłopi radujący się „wiejskim dobrobytem”.

Jednak, oprócz tej chucpy Bratkowskiego, druga rzecz równie mocno bulwersuje – otóż uchwalone w 1496 owe słynne Statuty piotrkowskie, całkiem niedługie, do tej pory nie zostały w całości przetłumaczone na polski !! To jest dopiero upadek tzw. Akademii – udało mi się znaleźć tylko jeden odpowiedni fragment:

[49] O synach kmieci

„A także zaradzając swawoli młodzieńców plebejskich, jak i pusto­szeniu dóbr, gdyż w razie opuszczania przez młodzież wsi i własnych ro­dziców pustoszeją wsie dla braku pracowników, których można by osa­dzać na roli, a ponadto niektórzy, którzy odchodzą od swoich ojców pod pozorem wyuczenia się rzemiosł, zaciągają się do wojska i w złe towa­rzystwo się dostają, kradną, rabują i ulegają zepsuciu obyczajów, stano­wimy, że tylko jeden syn we wsi od ojca swego odejść może na służbę, a zwłaszcza na studia czy to nauk, czy rzemiosł, reszta niechaj pozostanie na dziedzicznej ziemi wraz z ojcami. Gdyby jednakże miał odejść, niechaj otrzyma od miejscowego pana zezwolenie i pisemne zaświadczenie, z któ­rymi jako wyzwolony niechaj udaje się do rzemiosła czy służby. (…) A gdyby był jedynakiem, to winien pozostać w dobrach dziedzicznych i pra­cować w domu wraz z rodzicami albo też w tych samych dobrach, w któ­rych rodzice jego zamieszkują, zdobywać zamieszkanie, służbę lub utrzy­manie. Jeżeliby zaś młody wieśniak jakiś przyłapany został, poza (przy­padkami) niniejszego dekretu, jako zbieg czy to w miastach i grodach, czy to gdziekolwiek indziej, ma być zwrócony panu tego miejsca, skąd zbiegł, bez udziału sądu, pod karą czternastu grzywien, a niezależnie od tego ci, którzy jego zatrzymali, po zapłaceniu kary tylekroć, ilekroć bez­prawnie postąpili, obowiązani są do zwrócenia (zbiega).”

Drugi fragment, dotyczący obnoszenia się kmieci ze swoim bogactwem, jest tylko dostępny w oryginalnej łacinie* i nie ośmieliłem się go przetłumaczyć. A przecież przynajmniej oba te fragmenty powinny być omawiane w szkole, no ale nie po to kolejne wcielenia KEN (i ZNP) czuwają nad czystością przekazu.

PS. tego-nie-ucza-w-szkole, cz. 1

__

*) [51]. [De kmethonum debitis apud cives contractis].

Item propter deordinationem kmethonum, dum videlicet tanquam nulla lege astricti quidam eorum in superbias efferuntur, pretiosis vestiuntur, expensasque sumptuosas et alia faciunt, que illorum conditioni minime conveniunt, sicque debita inter cives contrahunt excedentia bona kmethonalia, pro quibus tandem debitis cives consueverunt kmethones in civitatibus et op[p]idis arrestare, detinere aut citare iure illo omisso, ad quod kmetho pertinet domicilii ratione, statuimus ad praecludendam debitorum kmethonalium viam: ut cives pro debitis quibuslibet quacunque ratione contractis, etiam in libro civili inscriptis vel non inscriptis kmethones citare, arrestare, detinereque non debeant neque possint in civitatibus et op[p]idis praedictis, sed pro eisdem decernimus kmethonem in iure haereditatis, quam incolit conveniendum iuxta formam iuris. Et si dominus loci iustitiam ministrare differret, essetque occasio civi contra dominum pro iustitia conquerendi; tunc civis dominum loci conveniat pro iustitia iure, ad quod dominus loci illius haereditatis ratione videbitur pertinere. Sub poena sex marcarum in cive satisfaciente exigenda, pro qua cives ad loci capitaneos citabuntur, per medium et parti et iudicio solvenda atque iure terrestri repetenda et nihilominus civis ad dampnorum solutionem et rerum cum kmethone receptorumgi restitutionem villae illius domino unde kmetho fuerit sit iure praesentis constitutionis obligatus, in quo casu locorum capitanei habeant facultatem iudicandi, non obstante, quod in praeinserto privilegio quatuor duntaxat articulos sunt cognituri.

---

tagi: rewolucja  polska 

	kpiotrzk
	25 marca 2024 06:03

5     972    8 zaloguj sie by polubić