-

kpiotrzk : Boson

Jak Holendrzy pomogli Moskalom w końcu Rzpltą pokonać

 Odlewnia dział nad rzeką Nieglinnają, z XVII wieku*

++

Jeśli chodzi o transfer kluczowych technologii i handel bronią w XVII wieku, to Szwecja miała od tego potężny flamandzki klan De Geer'ów, a w Rosji była od tego rodzina Van Klenck, ze wspólnikami. Interes rodzinny rozkręcił papa Georg Eberhard (1580-1644), który w 1607 roku dołączył do dwóch holenderskich kupców w Rosji, braci De Vogelaer. Ich firma stała się w ciągu kilku lat jednym z najważniejszych holenderskich domów handlowych w Rosji; założyła magazyny zarówno w Kola w Laponii, jak i nad Morzem Białym w Archangielsku, oraz dalej nad Dwiną, w Chołmogorach i Wołogdzie, a także na Nikolskiej w Moskwie. Od kolejnych carów nabył ów Georg, oprócz przywileju posiadania własnego pomostu do rozładunku i załadunku towarów w Archangielsku, zwanego „Klenkebrug”, przywilej opłaty jedynie połowy ceł.

W czasach Wielkiej Smuty faworyzowali go patriarcha Filaret (ojciec późniejszego cara Michała I) i Wasyl IV. Jednak firma poniosła wtedy wielkie straty z powodu splądrowania i zniszczenia jej faktorii w Moskwie i Wołogdzie, podczas gdy sam van Klenck który w tym czasie podróżował z różnymi towarami statkiem z Archangielska do Moskwy, został zaatakowany w Totmie koło Wołogdy przez rosyjsko-litewski gang rabusiów, który splądrował ładunek, spalił statek, schwytał jego towarzyszy, a sam Georg ponoć cudem jedynie uszedł z życiem…. Niedługo potem, po wstąpieniu na tron cara Michała w 1613 i 1614, De Vogelaer i Klenck uzyskali przywilej wolnego handlu w całej Rosji i zwolnienia z wszelkich ceł na okres trzech lat jako odszkodowania za poniesione straty; określenie van Klencka i de Vogelaera w rosyjskich dokumentach rządowych jako „gosti”, dowodzi ich znaczenia. Oprócz handlu van Klenck był także zaangażowany w politykę: podobnie jak inni kupcy zagraniczni, przekazywał kancelarii stanu informacje o sytuacji za granicą; raporty te są zachowane i nadal publikowane w języku rosyjskim.

Niestety, holenderskie biogramy Georga nie przynoszą więcej szczegółów nt. tych jego „przygód” w czasie Wielkiej Smuty – szkoda, bo może pomogłoby to w rozjaśnieniu źródeł nieoczekiwanego sukcesu Pożarskiego, Minina itp. 

Za to więcej wiadomo nt. Coenraada, jego syna i następcy w biznesie. Jak to porządny kalwinista, ów Coenraad miał znakomite szkockie koneksje – był szwagrem Sir Williama Davidsona z Curriehill, który poślubił jego siostrę Elisabeth. Davidson był ambasadorem Karola II w Amsterdamie, a sam Karol dostał w 1660 w podarunku od Coenraada atlas map który “became a showpiece of the royal map collections.” Ów William prowadził interesy nie tylko w Rosji, ale i w Szwecji oraz Norwegii, ofkors. Swoją hutę w Drontheim sprzedał w 1666 właśnie szwagrowi**. Z kolei braciszek Coenraada, akademik Johannes, w owym 1660 został przez Karola II nobilitowany, Johannes_Klencke… i tak to się plecie.

Van Klenck nadzorował w 1660 sprzedaż Rosjanom 12 800 muszkietów i 80 000 kilogramów prochu. W tym samym roku firma De Vogelaer i Van Klenck przekazała moskiewskiemu agentowi Johnowi Hebdonowi ponad 300 000 guldenów na zakup dodatkowej broni (w ten sposób zakupiono około 15 000 dodatkowych sztuk broni palnej, 5000 lanc, 2000 koni, 160 000 kilogramów prochu strzelniczego i 3200 kilogramów miedzi). W nagrodę za pomoc w transakcji wynegocjowanej przez Hebdona, car przywrócił firmie van Klencka przywileje handlowe, które Greorg van Klenck otrzymał kiedyś od cara, ale zostały cofnięte około 1645 roku. Uzbrojona w tę najnowocześniejszą broń armia rosyjska wyruszyła w pole w 1661 roku przeciwko armii polskiej, próbując zadać decydujacy cios w wojnie, która toczyła się od 1654 roku. Wysłane z Holandii statki wypełnione muszkietami, prochem i śrutem rzeczywiście pomogły Rosji pokonać Polskę w wojnie trzynastoletniej.        -- Boterbloem, Kees. The Dirty Secret of Early Modern Capitalism.

___

Zatem kalwiński schemat zniszczenia Polski był całkiem prosty:

fanarioci ⇒ Chmielnicki

+

de Geer ⇒ potop szwedzki

+

van Klenck & Co ⇒ 1667

➝ „sam Kijów, leżący po zachodniej stronie Dniepru, miał zostać przy Rosji tylko przez dwa lata, jako baza działań przeciw Kozakom Zaporoskim i Turcji. Po tym okresie miał wrócić do Rzeczypospolitej, jednak Rosjanie nie oddali już miasta.”

PS. Zacharow sugeruje, że jeszcze w czasie bitwy pod Połtawą (1709) ponad połowa potrzeb armii rosyjskiej była zaspokajana przez import z zagranicy. Stwierdził, że w latach 1705-1710 Lups i Brants przetransportowali cztery piąte z 63 000 karabinów i luf karabinowych oraz taką samą część z 72 000 szabel i ich głowni importowanych do Rosji.           -- Boterbloem, Kees. The Dirty Secret of Early Modern Capitalism 

PPS. Isaac Le Maire[1] was born in 1558 or 1559 in Tournai. He learned the trade from his merchant brother-in-law Jacques van de Walle. Isaac had four brothers, three of them were merchants.[2] Already in 1584 he was registered in Antwerp as a wealthy grocer. At the time, he was also captain of the company of the Antwerp militia. He rented the house of Bourgognien Schilt, but in 1585 after the fall of Antwerp he fled to the northern Netherlands. Together with Peter van de Pulle and Dirck van Os he constituted a company for trading in Russia. They carried Baltic grain and timber to Spain. Ships with leather, wax, fur and caviar from Archangelsk often were destined for Venice and Livorno. They also traded in bills of exchangechartering and marine insurances. Between 1594 and 1598 he had a major position in the fish trade between British ports and Spain.

____

*) Podziemna rzeka w samym centrum Moskwy o długości 7,5 km, stanowiąca dopływ rzeki Moskwa. Kreml moskiewski został wybudowany na zachodnim brzegu rzeki Nieglinnaja.

**) Their brother-in-law William Davidson of Curriehill invited Mary Stuart into his house in July 1660 and seems to have been a spy for Charles II. In 1666 he sold his ironworks in Drontheim to his brother-in-law Coenraad van Klenck, as well as his part in the salt company.

Among other Swedish contacts of Davidson’s was Georg Stiernhielm, a man who in turn had influenced G. W. Leibniz in his pansophic studies. Siernhielm considered Davidson a „fellow illuminist” along with Francis Bacon, Robert FluddMeric Casaubon and Thomas Vaughan. Davidson was also a friend of the Freemason, and founder of the Royal Society, Sir Robert Moray [SSNE 6599], as well as Constantijn Huygens and several prominent Jews.



tagi: polska  rosja  kalwiniści 

kpiotrzk
20 marca 2024 06:06
25     1001    8 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

kpiotrzk @kpiotrzk
20 marca 2024 06:50

W Rosji, na przykład, amsterdamski emigrant Andries Denijsz. Winius (1605-ok. 1661) założył odlewnie uzbrojenia i fabrykę broni w Tule, w której po raz pierwszy w Moskwie produkowano broń palną na dużą skalę. Jego syn Andriej Andriejewicz Winiusz (Vinius) (1641-1716) był nie tylko zaangażowany w budowę okrętu wojennego dla cara Aleksieja pod koniec lat sześćdziesiątych XVI wieku, ale także nadzorował wizyty cara Piotra Aleksiejewicza w Archangielsku na początku lat dziewięćdziesiątych XVI wieku i założył szkołę dla inżynierów wojskowych na początku XVII wieku....

Niewielu wątpi w wielką rolę Rosji w globalnej historii w ciągu ostatnich trzech stuleci; rola ta była przede wszystkim konsekwencją jej potęgi militarnej, która po raz pierwszy stała się godna uwagi pod rządami Piotra Wielkiego. Jednak znaczna część podwalin pod wyczyny Piotra została położona wcześniej, a na tę XVII-wieczną transformację wojskową i gospodarczą duży wpływ mieli holenderscy aktorzy. Gorączkowe zatrudnianie holenderskich ekspertów morskich przez Piotra w następstwie Wielkiej Ambasady z 1697 i 1698 r. było kulminacją długiego procesu, którego częścią był na przykład wielki podziw jego ojca dla holenderskiej musztry wojskowej: Holenderski podręcznik ćwiczeń wojskowych, wersja Wapenhandelinghe Jakoba de Gheyna (1607), stał się pierwszą świecką książką wydrukowaną (w 1200 egzemplarzach) w Rosji w 1647 roku. Publikacja tej książki zbiegła się w czasie z przybyciem do Rosji grupy doświadczonych oficerów z Republiki Holenderskiej, dowodzonych przez Isaaca van Bockhovena*, którzy szkolili rosyjską kawalerię i piechotę zgodnie z holenderskimi innowacjami w prowadzeniu wojny, przedstawionymi na obrazach de Gheyna. Przez cały XVII wiek transporty broni docierały do portu Arkhangel'sk na holenderskich statkach. Dowody na holenderską rolę w modernizacji wojskowej Rosji można łatwo przytoczyć, nawet jeśli zostały one zbagatelizowane w historiografii.                       -- Boterbloem, Kees. The Dirty Secret of Early Modern Capitalism 

___

*) Holenderski szlachcic, katolik [?? jeśli tak, to mocno zagubiony, tak jak P. Gordon]. Służył angielskiemu królowi Karolowi I, ale po jego porażce został zmuszony do powrotu do ojczyzny. W latach 1647/48, na zaproszenie bojara I.D. Miłosłowskiego [który w 1646 w randze stolnika, tj. „pod-bojara”, został wysłany do Holandii w celu przygotowania umów handlowych; był nominowany diakiem Prikazu poselskiego jeszcze przez samego Iwana Gramotina**] wstąpił do służby cara Rosji Aleksieja Michajłowicza w randze majora (wraz z synem Filipem Albertem, przyjęty do służby w randze kapitana***). Od 1649 był pułkownikiem i dowódcą pułku rajtarów, który stał się prawdziwą szkołą oficerską dla rosyjskich żołnierzy. W oczekiwaniu na wojnę z Rzeczpospolitą Obojga Narodów utworzono 6 nowych pułków rajtarów na podstawie pułku van Bokhovena. Zmarł w 1654. Бокховен,_Исаак_ван

**) ! Co za życiorys: Diak Dumy bojarskiej. Uczestnik wielu poselstw zagranicznych. Początkowo stronnik Dymitra Samozwańca I, którego porzucił bezskutecznie próbując się wkupić w łaski Wasyla IV Szujskiego. W 1608 poparł Dymitra Samozwańca II. Na przełomie lat 1609/1610 został agentem Zygmunta III. W 1610 uczestniczył w poselstwie bojarów do Zygmunta III pod Smoleńsk z zaproszeniem do objęcia tronu carów przez królewicza Władysława. Po obaleniu Wasyla IV Szujskiego został mianowany przewodniczącym Prikazów pomiestnego i poselskiego. We wrześniu 1610 był jednym z inicjatorów wpuszczenia do Moskwy wojsk polskich hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. W 1612 negocjował w Rzeczypospolitej przyjazd do Rosji królewicza Władysława. W wyniku zmiany sytuacji politycznej, przebywał w Warszawie do 1617 roku. W 1618 powrócił do Moskwy. W latach 1621 i 1622 prowadził negocjacje z posłami Turcji i Anglii. Iwan_Gramotin

Gramotin urodził się w szlacheckiej rodzinie. Ojciec Kurbat-Taras Grigoriewicz, pochodzenia tatarskiego, ziemianin kołomneński, diak i członek poselstwa do Stefana Batorego w 1578. Iwan był diakiem i członkiem poselstwa do Rudolfa II w 1595 i został mianowany na diaka Prikazu dóbr ziemskich (Поместного) w okresie 1603-luty 1604. Wysłany przez Borysa Godunowa przeciwko Dymitrowi I, to jednak jemu Gramotin przysiągł wierność, który w zamian przyznał mu tytuł diaka Dumy Bojarskiej. Negocjował z polskimi ambasadorami w 1606.

***) Filip Albert van Bockhoven – uczestnik wojny rosyjsko-polskiej, teść generała P. Gordona! Tego Gordona… i tak to się plecie.

W 1660 został schwytany przez Polaków i po powrocie z niewoli pod koniec wojny w 1667 otrzymał stopień generała-majora (dywizji).

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @kpiotrzk 20 marca 2024 06:50
20 marca 2024 07:01

popr.

W Rosji, na przykład, amsterdamski emigrant Andries Denijsz. Winius (1605-ok. 1661) założył odlewnie uzbrojenia i fabrykę broni w Tule, w której po raz pierwszy Moskale produkowali broń palną na dużą skalę.

zaloguj się by móc komentować

pike @kpiotrzk 20 marca 2024 06:50
20 marca 2024 12:32

Dobrze,że uzupełnił Pan o tego holendra Winiusa

Oprócz niego aktywni byli m.in. jego wspólnik Izaak Massa, Georg Klenk, Jan van Sweeden,Koenraad Klek, Frans Timmerman,

oraz Karsten Brandt. Pomagali również Szwecji….

Winius był też szefem urzędu pocztowego(dwa razy) i Urzędu Aptekarskiego. Został także jednym z nauczycieli carewicza Piotra.

Znał kilka języków w tym polski…

W celu eksploracji zasobów Syberii w maju 1695 Winius zostaje szefem Urzędu Syberyjskiego i to on zapoczatkował

kolonizację Syberii w znanym stylu - czyli kolonii karnych….

Towarzyszył Piotrowi I m.in.w zdobyciu Azowa, był członkiem tzw. Wielkiego Poselstwa w latach 1697-98,

a także pomagał w tworzeniu floty w Woroneżu,Taganrogu i Azowie….

Car aby walczyć z Karolem XII polecił mu w szybkim tempie odlać dużo dział. W tym celu ograbił on z dzwonów co czwartą cerkiew i klasztor….

Ale cała akcja jednak się nie udała i car Piotr I w 1703 roku kazał go odsunął od wielu sprawowanych urzędów….

Jego majątek został zarekwirowany (Mienszykow sporo przywłaszczył)… Jego dom w 1712 rou spłonął wraz z żoną. 

W 1717 roku niepotrzebny już nikomu zmarł.

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @pike 20 marca 2024 12:32
20 marca 2024 13:20

Izaaka Massa tu jeszcze przypomnę (ale on wymaga kilku odcinków..:)

zaloguj się by móc komentować

emirobro @kpiotrzk
20 marca 2024 15:20

"Zatem kalwiński schemat zniszczenia Polski był całkiem prosty: fanarioci ⇒ Chmielnicki + de Geer ⇒ potop szwedzki + van Klenck & Co ⇒ 1667"

Zapewne byly tez inne schematy czy watki wspoldzialajce z Kalwinksim. Rola Anglii a zwaszcza Olivvera Cromwella is wciaz do opisania.

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @emirobro 20 marca 2024 15:20
20 marca 2024 15:53

W moim (uproszczonym) schemacie, ci tzw. purytanie to taka specjalna, boczna kalwińska gałąź, a owi fanarioci to po prostu narzędzie O. Cromwella - o nim też tu jeszcze będzie.

No a zaraz potem nastali nasi kolejni zapiekli wrogowie, wigowie co to zaprosili do siebie uber-kalwinistę – pomarańczowego Wilhelma.

zaloguj się by móc komentować

z-daleka @kpiotrzk
20 marca 2024 22:07

"W czasach Wielkiej Smuty faworyzowali go patriarcha Filaret (ojciec późniejszego cara Michała I)"

Mysle , ze nie byl to przypadek. Wedlug Erik Amburger-w  uwolnienie patratriachy Filareta z polskiej niewoli byli wlaczeni holenderscy kupcy, jednakze wyszczegolnia on tylko Petera Marselis ( mial bezposrednie dojscie do cara Michala). Zreszta to jest czlowiek , ktorego zyciorysu  na prozno szukac w jakichkolwiek zbiorach Jedyna informacje o jego dzialalnosci gospodarczej w Moskowii podaje ww. Erik Amburger "Familie Marselis". Smialo mozemy powiedziec , ze nalezal do "gosti" -a wiec najwyzej ulozonych przedsiebiorcow owczesnej Moskowii. mial huty i walcownie m.in. w okolicach Thuli (Grodiscenske zavody) ,produkowal min. tansze ale i gorsze jesli chodzi o wytrzymalosc  armaty zeliwne (wedlug inowacyjnego konceptu wowczas -wielkich piecow). do zloz rud zelaza tez mial niedaleko- byly wowczas eksploatowane w okolicach Dedilovo. 

Twoim wpisem wchodzisz rowniez mimowolnie na teren dzalalnosci przedsiebiorstw dostarczajacych bron, dlatego koniecznie dolozylbym Jakoba Tripa z Amsterdamu -chyba nr 1 w miedzynarodowym handlu bronia.

 

zaloguj się by móc komentować

z-daleka @z-daleka 20 marca 2024 22:07
20 marca 2024 22:14

poprawniej byloby jednak klan Tripow.

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @z-daleka 20 marca 2024 22:07
20 marca 2024 22:19

O obydwu tych t(r)ypach tu jeszcze będzie, a tymczasem tu jest nieco o PM: ru.wikipedia.org/Марселис,_Пётр_Гаврилович

zaloguj się by móc komentować


z-daleka @kpiotrzk 20 marca 2024 22:22
21 marca 2024 07:25

Niestety w swej ułomności nie jestem w stanie przeszukać rosyjskojęzycznych stron ..tym bardziej brawo , że jest chociażby taka wzmianka:)

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @z-daleka 21 marca 2024 07:25
21 marca 2024 07:43

też tak mam - używam tłumacza online

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @emirobro 20 marca 2024 15:20
21 marca 2024 16:02

Holendrzy owszem, szukając kolejnych zysków działali bezpardonowo, co zrozumieli Anglicy, iż jedynym sposobem na rozwalenie monopolu handlowego Niderlandów było zwycięstwo militarne (na morzu). Jednak Holendrzy z całą pewnością nie byli "chempionami" Kalwinizmu, walczącymi o zdeprawowanie innych wyznań. W Niderlandach panowaľa umiarkowana tolerancja religijna, pozwalano nawet Katolikom praktykować o ile robili to w dyskrecji.

Podobnie też Wilhelm Orański - był oczywiście Kalwinem, jednak jego fanatyzm ogniskował się na po§więceniu sprawom wojny i pokonaniu osobistego wroga- Ludwika XIV.  Stąd też znalazľ wspólny język z innymi katolickimi potęgami - Austrią i Hiszpanią.

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @Pawlo 21 marca 2024 16:02
21 marca 2024 17:19

Tutaj (tzn. w SN) zdumiewa pana kompletny brak rozeznania czemu służyła rewolucja protestancka oraz czym faktycznie było "bankierskie" wyznanie dla predestynowanych. Podpowiem, niewiele to wszystko miało wspólnego z wiarą w Boga.

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk
21 marca 2024 17:31

To wszystko zależy od kąta patrzwnia. Purutanie pomnażali swe dobra modląc się jednocześnie, byli przekonani, iż tego Stwórca od nich oczekuje. W czym tkwi mój brak zrozumienia ?

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @Pawlo 21 marca 2024 17:31
21 marca 2024 17:39

nie, nie w tym

chodziło o rewolucyjną, głęboką zmianę stosunków własności i ustrojów politycznych w całej Europie

chodziło, i nadal o to chodzi, tyle że zmieniły się nieco metody - wtedy to były wojny "religijne" a dzisiaj np. walka o klimat czy o "prawo do mojego brzucha" itd. itp.

 

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk
21 marca 2024 17:49

Bez dwóch zdań, zachodziła taka rewolucja, która była następstwem epoki renesansu, która z kolei była wynikiem zetknięcia się Europy z Islamem i generalnie Wschodem. Taka rewolucja dokonywała się stopniowo, a Protestantyzm był jej wynikiem, a nie odwrotnie

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @Pawlo 21 marca 2024 17:49
21 marca 2024 18:01

oto renesans prawdziwy: Renaissance_of_the_12th_century 

niestety, polska wiki o nim milczy - jak to często w podobnych sytuacjach, wszak cała nasza edukacja jest rewolucyjna - od Kołłątaja przez Mickiewicza do Żeromskiego itp.

ten tzw. "renesans" wynikiem zetknięcia się Europy z Islamem??

co za bzdury, toż to właśnie Europa powstała "na dobre" (także) w wyniku zetknięcia się chrześcijanstwa z islamem

 

 

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk 21 marca 2024 18:01
21 marca 2024 18:07

Z pana odpowiedzi wynika, że uważam Renesans za wytwór Orientu, nic takiego nie powiedziałem. Oczywiście, że był okres pre-Renesansu, a jego zapalnikiem były chociażby Krucjaty czy przepływ idei poprzez handel z Bizancjum.  

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @Pawlo 21 marca 2024 18:07
21 marca 2024 18:10

przeczytałem pana wcześniejsze komentarze - proszę więcej nie zaśmiecać tego bloga

adieu

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk
21 marca 2024 18:17

Fenomen Holandii też nie wziąľ się z nikąd, protestantyzm okazał się świetnym narzędziem przeciw absloutyzmowi Habsburgów. Niderlandy od średniowiecza rozwijały się dynamicznie i to właśnie tam rozwinął się Północny Renesans, dziéki kupieckim kontaktom z Północnymi Włochami. Jest zapewne tu analogia, kupieckie oligarchie w Niderlandach i włoskich republikach, w obu przypadkach rozwój nastąpił w efekcie opru miast przeciw władzy imperialnej. 

Zatem historia jest długa, co jak widzę obydwoje wiemy 

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk
21 marca 2024 18:18

No tak, hmm

zaloguj się by móc komentować

kpiotrzk @Pawlo 21 marca 2024 18:18
21 marca 2024 18:26

u mnie wystarczy - zawsze może pan napisać własną, odkrywczą wręcz "renesansową" notkę

zaloguj się by móc komentować

Pawlo @kpiotrzk
21 marca 2024 18:30

Dziękuję za zachętę :)

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować