IN MEMORIAM

Wiktor Wojciech Szymaniak (25 V 1944 – 28 I 1996)

Nieubłagana choroba w ciągu ostatniego roku zabrała z naszego grona historyka średniego pokolenia, który mógł mieć przed sobą jeszcze wiele lat czynnej działalności naukowej i społecznej.

Wiktor Szymaniak urodził się we wsi Drozdowo w powiecie Maków Mazowiecki w rodzinie Bonifacego S., szewca i Karoliny z Szymczaków. Trudności materialne rodziców, śmierć matki w 1946 roku utrudniły mu start życiowy. Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnej wsi rozpoczął w 1958 roku naukę w VI LO im. T. Reytana w Warszawie. Warunki rodzinne zmusiły go do przeniesienia się w 1960 roku do bliżej położonego LO w Makowie Mazowieckim i tam też uzyskał świadectwo dojrzałości w 1962 roku. Wspomniane kłopoty finansowe rodziców skłoniły W. Szymaniaka do rezygnacji z zamiaru podjęcia studiów na Uniwersytecie Warszawskim i wstąpienia w tymże 1962 roku do wojska. Przez 10 lat (1962-72) służył w WP jako chorąży i oficer w jednostkach stacjonujących we Wrocławiu, Wałczu i Bydgoszczy.

Marzył o podjęciu studiów historycznych, co stało się możliwe po przeniesieniu go do rezerwy (w stopniu kapitana) i skierowaniu do pracy w Studium Wojskowym w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy. Jesienią 1972 roku został studentem zaocznym Instytutu Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu. Studia ukończył w 1977 roku pracą magisterską pt. "Mikołaj Nipszyc ambasador ks. Albrechta na dworze Zygmunta Starego" napisaną pod opieką prof. dr. hab. Janusza Małłka. Została ona zgłoszona przez IHiA na konkurs prac magisterskich im. prof. Józefa Leszczyńskiego do Wrocławia, na którym otrzymała I nagrodę*. Prof. dr hab. Karol Górski, wówczas senior wśród historyków specjalistów w badaniach nad dziejami państwa krzyżackiego i pruskiego, ocenił bardzo wysoko umiejętności warsztatowe i wyniki uzyskane przez W. Szymaniaka. Gorąco zachęcał wyróżnionego magistranta i jego opiekuna do dalszej pracy nad doskonaleniem warsztatu historycznego i kontynuowaniem badań nad dyplomacją księstwa pruskiego. Wiktor Szymaniak związał się na trwałe ze swym naukowym opiekunem prof. dr. hab. J. Małłkiem. Wydoskonalił się w łacinie, współczesnym nam języku niemieckim i dolno niemieckim dialekcie będącym w użyciu w XVI wieku w Prusach. Aby uzyskać lepsze warunki do pracy naukowej czterokrotnie zmienił miejsce pracy: w latach 1981-85 był asystentem w Międzywydziałowym Instytucie Nauk Społecznych WSP w Bydgoszczy, 1985-88 starszym asystentem w Ośrodku Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, 1988-90 starszym archiwistą w AP w Toruniu i od 1 lipca 1990 roku adiunktem w Instytucie Historii w WSP w Bydgoszczy. Praca naukowa rozpoczęta pod opieką prof. dr. hab. J. Małłka zaowocowała rozprawą pt. "Służba dyplomatyczna ks. Albrechta Hohenzollerna na dworze Zygmunta Starego w latach 1525-1548", na podstawie której uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych od Rady Wydziału Humanistycznego UMK w Toruniu.

Poszukiwane warunki do pracy naukowej znalazł W. Szymaniak w Instytucie Historii WSP w Bydgoszczy (stypendium, staż i urlop naukowy, granty na indywidualne badania naukowe, fundusze na wyjazdy do Geheimes Staatarchiv w Berlinie). Umożliwiły mu one opublikowanie w Wydawnictwie WSP w Bydgoszczy w latach 1992 i 1993 dwóch obszernych rozpraw o dyplomacji ks. Albrechta, które spotkały się z dużym uznaniem polskich i niemieckich recenzentów. Zwróciły też uwagę niemieckich środowisk naukowych na osobę W. Szymaniaka i spowodowały przyznawanie mu krótkotrwałych (miesięcznych) stypendiów na prowadzenie kwerend we wspomnianym Geheimes Staatarchiv. Rozległe badania w polskich i niemieckich archiwach umożliwiły W. Szymaniakowi napisanie kolejnej rozprawy z dziejów księstwa pruskiego pt. "Prusy Książęce a Polska, Dyplomacja 1548-1568". Zaplanował ją na 6 rozdziałów, zmarł w trakcie pisania piątego rozdziału. Miała ona stać się podstawą do wszczęcia przewodu habilitacyjnego. W dalszej perspektywie przewidywał W. Szymaniak rozpoczęcie studiów nad polską dyplomacją dwóch ostatnich Jagiellonów i powołanie, lub włączenie się, do odpowiednio dobranego zespołu badawczego. Przedwczesna śmierć przekreśliła te plany.

Wiktor Szymaniak odszedł od nas u progu kariery naukowej jako zdobywający duże uznanie historyk, bliski współpracownik i serdeczny kolega.

-- Marian Pawlak - Promotio Historica

__

*) Jej ekstrakt jest dostępny tutaj:

 https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Komunikaty_Mazursko_Warminskie/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1978-t-n2/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1978-t-n2-s219-240/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1978-t-n2-s219-240.pdf

---

tagi: polska 

	kpiotrzk
	4 czerwca 2024 14:38

7     874    16 zaloguj sie by polubić